|
|
L'occitan, una lenga de vergonha ?  Ferriol Macip i Bonet grafista, traductor, musician e jornalista.
Coma esperantista que comencèc ena Joventut Catalana d'Esperanto eth 1986, coredactor deth bulletin Kata Luno e entre 1990 e 1993 coredactor dera revista sus lenguas e pòbles en lengua catalana Freqüències. Qu'ei membre actiu dera Associacion Catalana d'Esperanto, on trabalhe professionaument des der an 2004. Qu'ei eth grafista dera revista Kataluna Esperantisto e deth magazine Monato. Que hè tanben de violonaire en grop de musica tradicionau Kaj Tiel Plu a on n'ei membre actiu, atau com dera equipa de traductors responsables dera edicion en esperanto de Barcelona-Indymedia. Que metec en marcha KIS TV, eth servici informatiu televisat dera Associacion Catalana d'Esperanto, en 2006.
Coma occitanista que comencèc en Institut d'Estudis Occitans, seccion animacion, en tot ensenhar de manèra pedagogica era lengua occitana en campaments e colònies d'ostiu enter eths ans 1992 e 1997. Actuauments que redigís, qu'edite e que presente er infòc, er informatiu en occitan de Barcelona TV , coprodusit entre Barcelona TV e era Associacion entara Difusion d'Occitània en Catalonha (ADÒC). |
Prelego de 
Farri
Lo Farri a trabalhat qualquas annadas en Occitània coma animator dins de camps d'estiu, dont la tòca èra de permetre als adolescents e mainats participants de se familiarizar amb l'occitan. Qualques parents pensan que seriá bon per los mainats de comprene la lenga de lors grand-parents, perque se pòscan comprene. Se cerquèron de monitors de Catalonha-Sud per una rason plan clara: ne destacan pas per lor competéncia en francés, an de rasons per lo saber pas parlar; e en mai un catalan pòt parlar qual dialecte occitan que siá amb un temps d'estudi plan brèu. En fach, sonque cal s'abituar a un autre accent e emplegar un pauc mai d'arcaiemes. Las duás lengas son plan semblablas. Segons qualques especialistas lo catalan fa partida del grop lingüistic de l'occitan.
En ĉi tiu prelego Farri prezentos kelkajn anektodojn, kiuj bildigas la socian situacion de la okcitana lingvo. | «Désolé monsieur, mais j’y peux rien faire» |
|    |
Dempuèi qualque temps passat en Occitania, lèu remarquèt que los occitanofònes abusan de grossieretats e jurons, te parlan fòrt e de faiçon plan malcorosa. Per contra quand parlan en francés son plan corteses. Alavetz constatèc que l'expression francesa «desolé monsieur, mais j’y peux rien faire» significa precisament «vai-te far fotre!». Una expression qu'a sovent entenut.
La meteissa persona qui saludava per un «bonjour, Monsieur» plan cortés, te saluda en occitan per un «mila dius! e tu! va plan? puta de Diu, filh de puta macarel». Tot depen de la lenga emplegada.
Lo Farri nos conta:
« Dintrèri en una vielha bolanjariá ont per l'aspècte mostrava que lo pan que s'i podiá trobar èra de de fabricacion tradicionala e plan bon. Dins la botiga i aviá qu'una vielha femna tota en negre. Li demandèri un grand pan e, doncas ne portava pas de sac, li demandèri un tròç de papièr per portar lo pan. Me balhèt tot aquò tot en repetint amb emocion las miás frasas occitanas e ensagèt de conversar de tot e de res. Los sieus uèlhs se molhavan e me saludèt per un “Adissiatz adissiatz“ plan cortés. A penas aviái sortit de la botiga qu'entendèri una femna joena que me perseguissiá e m'apostrofèt d'una votz fòrta e plèna de colèra: “Est-ce-que vous toujours parlez comme ça?” e subitament apareguèt ela, aquela quadragenària, aparentment la filha de la vielha. En francés e plenament embestiada m'ablasiguèt de repròchas. A son dire calguèt plan d'annadas per far a vielha parlar parlar francés, costèt una granda pena de l'empachar de parlar occitan. E ara mon fach aurà desrocat lo lavatge de cervèl de l'aujòl! »
En Occitània i a las “Calandretas”, escòlas on s'ensenha en occitan. N'i a pas gaires e recebon pas cap d'ajuda de l'estat. L'ensenhament de la lenga fracesa es ajudat, mas l'occitan es pas lo francés. “Désolé monsieur, mais j’y peux rien faire.” |
|
